Chexuwa ru li Yos .
ut cheq’uehomaq xloq’al .

Daniela (12): Maajun wa xinxik sa’ li tzoleb’aal, lin na’ inyuwa’ neke’xtzol sa’ wochoch ut nasaho’ inch’ool.

Daniel (43) Xinchoy lintzolb’al sa’ li ingeniería mecánica sa’ Suiza, a’b’an rik’in li ch’a’ajkilal yoo chi xik wi’ li ruchich’och’, anajwan laa’in jun aj awinel banana sa’ Brasil .

Betsy (42): Ut laa’in jun kristiaan ut jun ixaqilb’ej ut na’b’ej sa sa’ xch’ool. Jun raqal li naxk’e inch’ool: K’a’ru xyaalal naq taataw chixjunil li ruchich’och’ ut taasachq laa waam? Malaj ut k’aru tixk’e junaq winq re xkolb’al rix li xyu’am?

Daniel: Chi jo’kan: laa’in moko komon ta sa’ junaq iglees, xin’isiik xb’aan naq jwal nink’e inch’ool chi wank injunes. Xinsikʼ xtaaqenkil li Yos chi inkʼaʼ xinkʼojobʼ wibʼ rikʼinebʼ li xmolamil li winq.

Naqanaw, li Dios li xetz’eqtaana maawa’ li tz’aqal Dios, a’an b’an jun li caricatura ink’a’ us yiib’anb’il chirix. Laj Satanas, laj tza, li kiwan junxil choq’ x’anjel li Dios a’b’an ki’isiik chaq sa’ choxa, ut li nataqlan sa’ xb’een li ruchich’och’ a’in, a’an li ani naxk’utb’esi li Dios jo’ aj b’alaq’ ut aj rahob’tesinel, li naxye: ab’inqex chiwu malaj ut texink’at sa’ li xam. Li xik’ na’ilok re li chaab’ilal a’an li ani naxb’on li jalam-uuch a’in. Li ixq aʼin inkʼaʼ us. A’an re xtuqub’ankil ru li q’etq’etil a’in naq li Dios kixtaqla li Ralal, re xk’utb’al chiru li ruchich’och’ chan ru a’an. Li Kristo kixk’ojob’ xch’ool: Li ani kiril wu, kiril li Yuwa’b’ej Naq kixch’olob’ lix taqlanb’il k’anjel sa’ ruchich’och’, li Jesus kixye: “Lix Musiq’ li Qaawa’ wan sa’ inb’een, xb’aan naq xinxyul re xpuktesinkil li chaab’il esilal reheb’ li neb’a’, xinxtaqla chaq chixk’irtesinkileb’ li ra xch’ooleb’, . re xyeebʼal resil naq teʼachʼabʼaaq li preex, teʼkʼeheʼq chi ilok ebʼ li mutzʼ ut teʼachʼabʼaaq li rahobʼtesinbʼilebʼ». A’an a’an lix k’anjel. Kibʼeek yalaq bʼar chi xbʼaanunkil li chaabʼil naʼlebʼ ut kixkʼirtesihebʼ li rahobʼtesinbʼilebʼ xbʼaan laj tza. Li Dios k’a’jo’ naq kixra li ruchich’och’ jo’kan naq kiwan xch’ool chixjachb’al rib’ rik’in li jun chi Ralal choq’ re jun li taqlanb’il k’anjel li wan xxutaan: wank sa’ ruchich’och’ chiru 30 chihab’, rik’in li xiwxiwil naq li Jesus taa’oso’q ajwi’ rik’in li maak, ut taasachq chi junajwa. Chixjunil a’in re naq wi taak’anjelaq li k’uub’anb’il na’leb’ taaruuq taawanq qayu’am chi junelik.

Daniel: Naq wank chaq we 17 chihabʼ, xinye saʼ inchʼool: Ninpaabʼ naq wank li Yos ut naq aʼan rahok. Abʼan naabʼalebʼ li paabʼal li wank saʼ li Ruuchichʼochʼ nekeʼxpaabʼ naq wank junaq li Yos. Ma naru tinpaabʼ chi yaal naq li Santil Hu aʼan raatin li Yos? Ma naru tinyiib’ lin yu’am sa’ xb’een li k’ojleb’aal a’in? Tojaʼ naq xintaw wiibʼ oxibʼ li naʼlebʼ li naxkʼut naq li Santil Hu aʼan xhuhil li Yos:

> Eb’ li profeetil aatin ke’tz’aqlok ru: Li ch’ol chirix li jalam-uuch re Daniel 2 kixye jo’ profeetil aatin chan ru naq te’xk’ul rib’ li awa’b’ejihom ut kixch’olob’eb’, naq maji’ neke’wan. Juntaq’eeta rik’in jun li enciclopedia malaj jun li hu re resilal li tenamit, ut taak’e reetal naq li Santil Hu kixye chaq jo’q’e taachalq ut taa’oso’q li awa’b’ejihom re Persia, Grecia ut RomaUt kixye ajwi’ jo’q’e taachalq li Sik’b’il Ru. A’in tz’aqal kitz’aqlok ru rik’in li Jesukristo.

> Li arqueología kixkʼutbʼesi naq yaal li naxye li Santil Hu.

— Eb’ li hu re li Kamenaq Palaw, tz’iib’anb’ileb’ rub’elaj li Kristo. Nekeʼxkʼutbʼesi naq tzʼaqal yaal ut juntaqʼeet li naxye li Santil Hu saʼ Hebreo chiruhebʼ li mil chihabʼ. Li hu re laj Isaias li kiwank wiibʼ mil chihabʼ chaq anaqwan, kachʼin chik ma juntaqʼeet rikʼin li wank saʼ li Santil Hu anaqwan.

— Naab’aleb’ laj científico ke’xpaab’ naq laj David a’an jun li b’alaq’il na’leb’, li maajun wa kiwan. Toj reetal naq kitawman li “Estela re Tel Dan”, li kiwan sa’ li siglo IX rub’elaj li Kristo, ut naxye resil li “Rochoch laj David” .

— Li pek aj Moab “Mesha Stele”, chalen chaq 840 chihab’ rub’elaj li Kristo, kitawmank sa’ Jordania. Naxye resil li qʼaxok-u kixbʼaanu li awabʼej re Moab saʼ xbʼeenebʼ laj Israel, ut naxkʼut xyaalal li esilal li wank saʼ li Santil Hu li natawmank saʼ 2 Reyes 3. Naxye ajwiʼ resil li Yos aj Israel, li Jehobʼa malaj laj Yau, 840 chihabʼ rubʼelaj li Kristo.

— Ut naru tink’utb’esi jalaneb’ chik, jo’ li pek re laj Pilato, li lista re li racion reheb’ laj Babilonia li naxye xk’ab’a’ li rey re Israel, lix citadel laj David ut lix tunel laj Ezequias.

> Li unidad re li tz’iib’anb’il esil. Tz’iib’anb’il xb’aan numenaq kaahib’ xka’k’aal chi jalan jalanq chi poyanam, sa’ naab’al chi jalan jalanq chi na’ajej, ut sa’ jalan jalanq chi hoonal, li junjunq chi raqal naxjunaji rib’ rik’ineb’ li jun ch’ol chik. Maare ak xaawil junaq li Santil Hu bʼarwiʼ wank li reetalil aʼin. Li Santil Hu a’an jun li junkab’al, chixjunil naxk’am rib’ sa’ junajil, mas wi’chik li tzolok rik’in tuulanil ut tijok.

> Li nimla tzolok re li Santil Hu: Eb’ li maa’us aj winq ink’a’ raj ke’ru xtz’iib’ankil li Santil Hu, jo’ chanru naxtz’eqtaanaheb’. Laa b’e jwal nim, loq’ ut naxpatz’ naab’al. Sa’ li hoonal ajwi’ a’an, ink’a’ naxmuq lix maakeb’ lix heroes. Wi ta jun li seraq’ re xtawb’aleb’ li neke’taaqenk re, tixnima raj ruheb’ li ani neke’xb’aanu. A’b’an ink’a’, naxk’ut chi saqen ru lix maakeb’ li najter yuwa’b’ej, li profeet ut li rey li q’axal oxloq’inb’ileb’.

> Li xwanjikeb’. Wi ta li Santil Hu aʼan jun li hu re winq, maajunwa raj kiruuk xtawbʼal li kixtaw saʼ li Ruuchichʼochʼ chiru naabʼal chihabʼ. Ak wanjenaq ut toj wan jun li wankilal li naxk’e rusilal, li nak’irtesink ut li jalok. Eb’ laj Judio, qayehaq chi yaal, neke’k’oxlaman naq chaab’ileb’ xb’aan naq neke’xtaaqe lix chaq’rab’ li Dios. Li Occidente anajwan waklijenaq xb’aan naq eb’ lix tenamit ke’xk’ulub’a li na’leb’ re li Santil Hu chirix li tiikilal ut li k’anjelak chi k’anjelak.

> Lix ch’olob’ahom li Jesukristo: Junelik naxye ut naxk’ojob’ li Santil Hu. “Ink’a’ naru na’oso’ li loq’laj hu” chan. Us ta Genesis kixk’oxla naq a’an jun tz’aqal seraq’, naq li Dios kixyo’ob’tesi li ruchich’och’ chiru waqib’ kutan, li b’uut’iha’, ut wan chik xkomon. Kixb’eresi lix yu’am rik’in lix tzol’leb’ li Najter Chaq’rab’.

> Ut sa’ xraqik, li xch’olob’ankil li k’a’ru xk’ulman: Yal aaq’e chi wank jo’ aj Kristiano, ut taawil lix wankil li Raatin li Dios!

Naqanaw, jwal sa qach’ool, li rusilal li wank jo’ kristiaan naxq’ax ru li sachk li naru taa’uxq. Taak’ul ajwi’ jun li b’eenik rik’in laj Yo’ob’tesinel. Aʼan naxye: Laaʼin xinra rikʼin junelik rahok, joʼkan naq xinbʼoq rikʼin chaabʼilal. Chalqex wik’in chejunilex li lub’luukex ut li aal eeriiq, ut laa’in texink’e chi hilank (Mateo 11:28)

Chiqak’e xloq’al li Dios a’in re rahok, chiqayeechi’i li ab’ink chi anchal qach’ool, ut chi anchal qach’ool. Chirix chixjunil, li evangelio a’an lix wankil li Dios choq’ re li kolb’a-ib’. K’a’ru naraj qakolb’al wi’ li Dios? Chirix li qamaak. Re chixjunileb’ li neke’k’uluk re, li Kristo naxk’e li wankilal chi ok choq’ Ralal li Dios ut chixkanab’ankil li maakob’k. Anajwan ut anajwan, wi nekepaab’. Abʼan, kʼaru li maak? Li raatin li Qaawa’ naxye naq li maak a’an xq’etb’al li chaq’rab’, a’in li jun ajwi’ chi na’leb’ naxk’ut chiqu li Santil Hu. Li maak a’an jun li na’leb’ re xq’etb’al li chaq’rab’. Lix chaq’rab’ li Dios k’ojk’o sa’ xb’een li lajeeb’ chi taqlahom, li xb’een kaahib’ naxk’ut chanru naqak’ut li qarahom choq’ re li Dios, ut li xkab’ meex, a’an li rahok choq’ reheb’ li qas qiitz’in. Chirix chik aʼan, li hu Éxodo ut Levítico nekeʼxkʼe li naʼlebʼ li naxtzʼaqobʼresi ribʼ, li naxkʼam ribʼ rikʼin li yuʼam wulaj wulaj ut li kawilal. Nasahoʼk qachʼool chi xtaaqenkil li rajom li qaYos, xbʼaan naq li xchaqʼrabʼ tiik ru ut chaabʼil.

Chanchan sa’ li b’e: Eb’ li chaq’rab’ ut li ramleb’ neke’k’anjelak choq’ re li qakolb’al. Li chaq’rab’ naq li b’eleb’aal ch’iich’ junelik tento taaxik sa’ li junpak’al a’an re li nimb’e, ut taakanaaq sa’eb’ li kaq saqen, maawa’eb’ lix b’aanuhom li awa’b’ej, a’aneb’ b’an li ch’utam li neke’k’anjelak choq’ qe. Jo’kan ajwi’, eb’ lix taqlahom li Qaawa’ wankeb’ xna’leb’ ut wankeb’ xyaalal.

A’b’anan ink’a’ nokoru chi ab’ink rik’in li qametz’ew. Aʼin chanchan raj naq tqaj xqʼaxbʼal li palaw Atlantico saʼ jun li jukubʼ re bʼatzʼunk. Tento taqakanab’ qib’ chi kamk, ut taqakanab’ li Kristo chi wank ut chi ab’ink wik’in. Anajwan yaal, a’in xkanab’ankil li Dios chi musiq’ak sa’ qach’ool, ut chixk’amb’al li qajukub’ chi ub’ej. Chexuwa ru li Dios ut cheqˈue xlokˈal. Cheroxloq’i li Qaawa’ xb’aan naq xwulak xhonalil li raqb’a aatin. Ka’ch’in chik ma taasutq’iiq chaq li Jesus, lix k’ulunik taawanq rik’in wankilal ut nimla loq’alil, ut li junjunq chi xnaq’ uhej taaril ru. Li Jesus kixye: jo’ naq nachal li raq’ kaaq sa’ releb’l saq’e ut nak’utun sa’ rokeb’aal li saq’e, jo’kan ajwi’ taawanq lix k’ulunik li K’ajolb’ej. Li qahoonal re xk’ulb’al chi us a’an li jun ajwi’ chi yu’am a’in wan qe, toja’ naq nachal li raqb’a-aatin.

Li polisiiy li naxk’e aawe li hu re b’eresink sa’ li junpak’al li b’e li ink’a’ us, k’aynaq chi maak’a’ xjosq’il laa’in chiwix. Ink’a’ yoo chixk’eeb’al chi elk lix josq’il sa’ inb’een, yoo b’an chixk’eeb’al chi uxmank li chaq’rab’. Joˈcan ajcuiˈ li Dios naxra chixjunileb li yoˈobtesihom. Naq trisi li xmaak li ruuchichʼochʼ, tento ajwiʼ tixsach chixjunilebʼ li nekeʼxchap ribʼ rikʼin li maak.

Li aamej li namaakob’k ut ink’a’ naraj jun aj kolol re, taakamq. Li maak a’an xq’etb’al li chaq’rab’. A’an xq’etb’al jun reheb’ lix taqlahom li Qaawa’. Li Jesus ink’a’ kichal chixjalb’al li chaq’rab’, kixtz’aqob’resi ru. Li Jesus kixq’et tz’aqal li chaq’rab’ li ke’yiib’aman xb’aaneb’ li winq, a’b’an ink’a’ li raatin li Dios. Kixye: toj reetal naq taa’oso’q li choxa ut li ruchich’och’, maajun tz’iib’ malaj jun tz’iib’ taa’oso’q sa’ li Chaq’rab’, sa’ xraqik lix yu’am kixye: Chexiwa ru li Dios ut chepaab’ lix taqlahom, xb’aan naq a’in teneb’anb’il sa’ xb’een li junjunq chi winq. Xb’aan naq li Yos tixraq aatin sa’ xb’een chixjunil li b’aanuhom jo’ ajwi’ chixjunil li muqmuukil na’leb’, ma us malaj ink’a’ us. (Eclesiastés 12:13).

Wankeb’ li yalok-ix ut li esil chirix li yalok-ix, jwal q’un li yu’am. Naq too’elq sa’ li yu’am a’in, k’a’ru li tz’iib’anb’il esil taqakanab’ chiqix? Eb’ li kamenaq ink’a’ neke’xtaw xkab’ sut. Li raatin li Qaawa’ naxye: eb’ li yo’yookeb’ neke’xnaw naq te’kamq, ab’an eb’ li kamenaq maak’a’ neke’xnaw. Sa’ li muqleb’aal kamenaq, b’ar wi’ yookat chi xik, maak’a’ li k’anjel, maak’a’ li k’uub’anb’il na’leb’, maak’a’ li nawom, maak’a’ li na’leb’ chi junajwa. Jo’kan naq anaqwan, naq toj yo’yoex, chera ut cheroxloq’i li Yos ut cheq’axtesi xloq’al, xb’aan naq xtiklaak xhoonalil li raqb’a aatin.

Chelok’onihak li ani quiyîban re li choxa, li ruchich’och’, jo’ ajcui’ li palau ut eb li yu’am ha’. A’in naxjultika qe li xkaa taqlahom: Chijultiko’q aawe li hilob’aal kutan re xsantob’resinkil. Chiru waqib’ kutan tatk’anjelaq ut taab’aanu chixjunil laa k’anjel, ab’an li xwuq kutan a’an hilank cho’q re laaYos. Maak’a’ k’anjel teeb’aanu chiru a’an… Xb’aan naq chiru waqib’ kutan laj Yau kixyiib’ li choxa ut li ch’och’, li palaw ut chixjunil li k’a’aq re ru wan chi sa’, ut sa’ xwuq li kutan kihilan, jo’kan naq laj Yau kirosob’tesi ut kixsantob’resi.

Laj Satanas, laj tza, kiwan junxil jo’ jun anjel re saqen sa’ choxa, a’b’an li q’etq’etil ut li q’etq’etil ke’numta sa’ xb’een lix ch’ool, ut ki’ok chixtz’eqtaanankil lix chaq’rab’ li Dios, rik’in naq kiwan xjosq’il chirixeb’ lix tiikil taqlahom. Kixye naq ebʼ li anjel moko aajel ta ru li chaqʼrabʼ aʼin. Ut kixb’aanu naq jun li winq jwal nim xwankil sa’ Roma tixjal jun reheb’ lix taqlahom li Dios, sa’ xpaayil jun li q’etq’etil. Ebʼ laj paabʼanel toj saʼ li xkaa siʼeent chihabʼ keʼxnima li hilobʼaal kutan, aʼan ajwiʼ li kutan keʼxnima wiʼ ebʼ laj Judio. Li Jesus ajwi’ kixye: chextijoq re naq ink’a’ taak’ulmanq li rahob’tesink sa’ li hilob’aal kutan.

Ma ak xek’oxla jun sutaq wi sa’ li empresa b’ar wi’ nekexk’anjelak sa’ junpaat jun ch’uut chi aj k’anjel xe’xk’oxla naq neke’raj naq chixjunil li Miércoles maak’a’aq xtz’aq? Ma inkʼaʼ raj aʼin jun li chʼaʼajkilal choʼq re li xwankilebʼ laj bʼeresinel kʼanjel?

Chi joʼkan, li Papa kixtaqla xjalbʼal li xkutankil li hilank chalen chaq li Sabado, li xwuq kutan, ut t-oq saʼ li Domingo, li xbʼeen kutan re li xamaan. Ut kiroksi choʼq xyaalal naq li Jesus kiwakliik wiʼ chik chi yoʼyo saʼ li xbʼeen kutan. Joʼkan ajwiʼ, choʼq rehebʼ laj katoolk saʼ li hoonal aʼan, li hilobʼaal kutan naxjultika rehebʼ laj Judiiy, li xikʼ nekeʼileʼk. Chiru jun hoonal, li Sabado ut li Domingo ke’k’uulaak jo’ aj santil paab’anel. A’b’an chiruheb’ li chihab’, li Sabado ki’isiik chaq ut ink’a’ us ki’aatinak chirix, xb’aan naq a’an jun kutan re ramleb’, ut li Domingo a’an jun kutan re sahil ch’oolejil, jo’kan naq li xb’een kutan ki’ok chi nawmank ru. Aʼin kikʼulmank saʼ li xkaa siʼeent chihabʼ. Ki’isiman ajwi’ li xkab’ taqlahom re li katekismo, li naxye naq ink’a’ te’yiib’amanq li yiib’anb’il jalam-uuch. Ut re naq ink’a’ taa’oso’q li chaab’il ajl re li lajeeb’ chi taqlahom, li papa kixjach ru li lajeeb’ chi taqlahom sa’ wiib’. A’b’an lix chaq’rab’ li Qaawa’ tz’aqal re ru, chan li Salmo 19 , yalaq k’a’ru xjalb’al a’an jun majewank choq’ re li choxa. Li na’leb’ a’an ajwi’ nareek’a li k’a’ru naxk’am chaq xq’etb’al li chaq’rab’ ut eb’ li neke’sachok re li ruchich’och’, chan laj Isaias: Li ch’och’ naraho’ xch’ool ut nachaqik; li ruchich’och’ naq’unob’resiik ut nachaqik; nekeʼxqʼunobʼresihebʼ li qʼaxal taqenaqebʼ saʼ xyanqebʼ li tenamit saʼ li ruchichʼochʼ. Relik chi yaal, tz’ajninb’il li ch’och’ xb’aaneb’ li wankeb’ chisa’, xb’aan naq neke’xq’et li chaq’rab’, neke’xjal ru li chaq’rab’ ut neke’xq’et li junelikil sumwank.

Li xwuq kutan, Sabado, a’an lix kutankil li Qaawa’, li kutan q’axal chaab’il chiru li xamaan, xkutankil li junkab’al. Usta tqisi li qakʼanjel, aʼin tixkʼutbʼesi naq naqara li Yos chi anchal qachʼool. Ma taawanq raj aach’ool chixsachb’al laa k’anjel re xkolb’al xyu’am li ani q’axal nakaara arin sa’ li ruchich’och’?

Laj Yobʼtesinel qe naxye: Usta tsachq saʼ xchʼool junaq li naʼbʼej li xkʼuulaʼal li naxra, laaʼin inkʼaʼ taasachq saʼ aachʼool laaʼat (Isaías 49:15). Chan ru naq ink’a’ tinra jun li Dios jo’ a’an?

Naq nakaq’axtesi aawib’ chiru li rahok a’an, naq na’oso’ laa “laa’at” jo’ xsumenkil li rahok a’an, ut nakatikib’ xk’eeb’al li ab’ink chi anchal aach’ool, naru tatsaqob’resiiq chiru laa maak, taakub’eeq aaha’ rik’in sub’e’k sa’ ha’. A’an reetalil li kamk choq’ re li ruchich’och’, ut lix k’ulub’ankil li yu’am naxk’e li Yuwa’b’ej. A’an kixyo’ob’tesiheb’ li yo’leb’aal ha’ a’in re qach’ajb’al chiru chixjunil li tz’ajnil.

Jun li ch’ina al sa’ b’e, maak’a’ xna’ xyuwa’, tz’aj, ink’a’ us xya’al ru, kik’ule’ sa’ jun li junkab’al b’ihom. Kixk’ul li sununkil xab’on, jun li toalla, jun chaab’il b’anleb’aal, ut saq ruhil t’ikr. Abʼan, kʼaru tixbʼaanu wi li chʼinaʼal inkʼaʼ naraj bʼatzʼunk malaj tixkanabʼ roksinkil li najter raqʼ? Jo’kan ut, re ok sa’ li awa’b’ejihom re choxa, tento taqak’ulub’a junjunq li na’leb’. Li ani naxmuq li xmaak, maajoq’e taa’usaaq, ab’an li naxch’olob’ ut naxkanab’, taaruxtaana ru.

Naqakanab’ li chaab’il ebook a’in sa’ li perel a’in, li naxk’ut chawu chi junjunqil li jalok ch’oolej. Chan ru naq taawanq junaq laawanjik saʼ junesal rikʼin laachoxahil Yuwaʼ. Sa’ li kutan a’in, wi nakawab’i lix yaab’ xkux li Yuwa’b’ej, maakawob’resi laa waam.

Chijultiko’q aawe: k’a’ru rajb’al naq taataw chixjunil li ruchich’och’ ut taasachq laa waam?