Lwor Mungu
man wumi ire dwong

Daniela (12): Acidho ngo i somu, junyodo para giponja i pacu man cwinya yom.

Daniel (43) Adaru somo mi mechanical engineering i Switzerland, ento pi peko ma ng’om ubekadhu kud i iye, kawoni atiye jafur banana i Brazil

Betsy (42): Man an a Jakristu man dhaku man min ot ma cwinye yom. Verse moko ma mako cwinya: Ber pa nwangu ng’om zoo man rwenyo kwo peri? Nyo dhanu bimio ango pi kwo pare?

Daniel: I yore moku: An atiye ngo ja kanisa moko ci, juwodho an woko pi bedo agonya. Atemo lubo tok Mungu manangu ageno ngo ikum dilo pa dhanu.

Ingeyo, Mungu ma ikwero epe Mungu mandha, ento etiye cal pare marac. Sitani, jajok, ma con ubedo malaika pa Mungu ento juwodhe kud i polo, man ma utelo wi ng’om eni, en e ngati ma nyutho Mungu ni ngati ma timo lembe marac man ma rac, ma ewacu kumae: winj lembe para nyo abiwangu i mac. Jaracik pa ber ubedo ngati ma goyo cal eni. Etimo marac. Ubedo pi yiko lembe ma rac eni ma Mungu uoro Wode, ni nyuthu ni ng’om kite ma etiye kudu. Kristu uketho cwiny: Ng’atu ma uneno an eneno Wego. Ka enyutho tic pare mi ng’om, Yesu uwacu: “Tipo pa Rwoth utiye iwia, kum ewira ni rweyo lembanyong’a ni jucan, eoro an ni cango ju ma cwinygi tur, ni yero nia jubigonyo ju ma jutwio, man jubiketho wang’ ju ma wang’gi tho, man jubigonyo ju ma jubenyayu ragedo i kumgi.” Eno ubedu tic pare. Ebed ewotho ka timo ber, ekeyo ju ma Sitani ubenyayu ragedo ikum gi. Mungu umaru ng’om lee dit ma uketho ebedo ayika ni pokore ku Wode acel kende pi tic moko ma rac: kwo iwi ngom pi oro 30, ku lworo nia Yesu de bibedo ku dubo, man ebirwenyo rondo ku rondo. Lembe eni zo kara ka yub ne utiyo wabed ku kwo ma rondo ku rondo.

Daniel: Kinde ma abedu ku oro 17, awacu ira kumae: Ageno nia Mungu nuti man nia etie mer. Ento dini mapol mi ng’om giyio kit Mungu moko. Nyo acopo yio andha nia Biblia tie lembe pa Mungu? Acopo gero kwo para iwi thek eni? I ngeye anwango lembe moko ma nyutho nia Biblia utiye buku pa Mungu:

> Lembe ma jular juyero utimiri: Thek mi cal pa Daniel 2 ukoro pi rwom pa ker man enyutho gi, ma podi gibedo ngo. Por ku encyclopedia nyo buku mi lembe mukadho, man ibineno nia Biblia ukoro dongo man podho pa ker mi Persia, Greece man RomeMan de ukoro nia Masiya bino bino. Eni utimere andha ku Yesu Kristu.

> Archaeology unyutho lemandha pa Biblia.

— Buku mi nam ma tho, ma jugoro i wang Kristu. Gi ketho lemandha man bedo marom pa Biblia mi Hebrew pi oro elifu. Buku pa Isaya ma jugoro oro elufu aryo mukadho utiye marom ku ma watiye kudu i Biblia tin.

— Jumaryek madwong giyio nia Daudi ubedo ngati ma dhanu ung’eyo ngo, man ekwo ngo. Nitundu ma junwangu “Stele pa Tel Dan”, ma jucaku i oro 9th BC, man ma weco ikum “Ot pa Daudi”

— Kidi pa Moab “Mesha Stele”, nicaku i 840 BC, ma junwango i Jordan. Ekoro pi loyo lwiny pa rwoth pa Moab ikum ju Israel, ma nyutho lembe ma jugoro i buku pa Mungu ma nwangre i 2 Ubimo 3. Ekoro bende pi Mungu pa ju Israel ma Yehova nyo Yau, oro 840 ma podi Kristu utimiri ngo.

— Man acopo nyuthu mukende, calu kidi pa Pilato, karatasi mi cam pa ju Babilon ma weco nying rwoth pa Israel, ot pa Daudi man dhugola pa Hezekiah.

> The unit of the text. Jukyewu ku dhanu ma kadhu pyer angwen matung tung, ikabedu matung tung, man i sawa matung tung, acel acel rwate ku mange. Icopo bedu ineno Biblia ku lembe ma kumeno. Biblia ubedo piny acel, piny ceke rwate karacelu, asaga somo ku mwolo man rwo.

> Ponji ma malu mi Biblia: Dhanu marac gicopo ngo ni kyewo Biblia, calu ma edaru ketho gi. Lembe peri utiye malo, ber man mito lembe madwong. I saa marom, eketho ngo lembe ma rac pa judongo pare. Ka nwango ebedo lembe mi ndra pi nwangu ju ma lubo tok pare, nwangu ecopo mio dwong pa dhanu pare. Ento ungo, enyutho lembe ma rac pa judongo, jubila man rwoth ma juworo.

> Teko peri. Tek Biblia ubedo buku pa dhanu, nwang ecopo timo ngo gin ma etimo i ng’om pi oro madwong. Ebedo man podi etiye ku tic maber, mi keyo man mi loko dhanu. Juyahudi, wek wabed ju ma wecu lemandha, gineno gi ni ju ma lonyo pilembe gilubu cik pa Mungu. Ngom ma yo reto tin eni udongo pilembe ngom pare ujolo cik mi buku pa Mungu mi bedopwe man tic matek.

> Lembe pa Yesu Kristu: Ebedo ka loko lembe man eketho lemandha pa Lembagora. “Lembagora copo rwinyo ngo” ewacu. Kadi Genesis eneno ni lembe mandha, nia Mungu ucwio ng’om i nindu abusiel, pii ma dit, man mange. Etelo kwo pare ku ponji mi Lembariba Macon.

> Man mir ajiki, lanyuth pa ngec: Tem giri ni bedo Jakristu, man ibineno tego pa lembe pa Mungu!

Ingeyo, wabedo kud anyonga madit, bero mi bedo Jakristu ukadhu peko ma copo wok. Man de nen wotho ku Jacwic. Eyero kumae: Amari ku mer ma rondo ku rondo, pieno acoki ku berocwiny. Wubin i bang’a, wun ceke ma wutwo ku tic ma pek, man abi miyo wu yom (Matayo 11:28)

Wek wawor Mungu maeni mi mar, ma mio woro ma iyere, man kud i adunde. I ngei lembe zo, lembanyong’a utiye tego pa Mungu pi both. Mungu mitu larowa kud i ango? Mi dubo mwa. Ni dhanu ceke ma jolo en, Kristu mio tego mi doko Nyithindho pa Mungu man mi weko timo dubo. Tin eni man kawoni, tek iyio. Ento dubo utiye ango? Lembe pa Rwoth uwacu nia dubo utiye turo cik, eni kende re ma utiye the lembe ma Biblia unyutho iwa. Dubo ubedo paru mi turo cik. Cik pa Mungu ucungo iwi cik apar, ang’wen ma kwong’a nyutho kite ma wanyutho ko mer mwa ni Mungu, man meza mir aryo, mer ni juwodwa. I ngeye, buku pa Ai man buku pa Lembe mi Julawi umiyu telowic ma rwate, ma mako kwo ma kubang ceng man yot kum. Etie lembe mi mutoro nilubo yeny pa Mungu mwa, pilembe cik pare tie pwe man ma ber.

Ebedo calu i ngudu: Cik man cik ma juketho konyowa ni bedo maber. Cik ma nia mutukari umitu ubed iwi yo madit eca, man ucung i mac makwar, epe paru pa jabim, ento cik ma konyowa. Kumeno bende, cik pa Rwoth utiye maber man utiye ku the lembe.

Ento wacopo winjo ngo ku tego mwa. Eni copo bedu calu mitu kadho nam Atlantic ku yei. Umitu waweku wa tho, man wawek Kristu ubed kwo man ewinj i iya. Kawoni ee, eni weko Mungu uyuyu i iwa, man tero yei mwa anyim. Lwor Mungu man imi ire dwong. Wuwor Rwoth, kum sawa mi pokolembe pare wok. Yesu dong udok cen, bino pare bibedo ku tego man dwong madit, man wang dhanu ceke binene. Yesu uwacu: calu ler ma wok kud yo piny man nen yo reto, e bino pa Wod dhanu bibedo kumeno. Kare mwa mi nwangu piny maber utiye kwo acel kende ma watiye kudu, man dong pokolembe bino.

Japolisi ma miyo iri tikiti pi ringo ku mutukari iwi yo marac pol kare epe ku ngei ikuma. Ebewodho ngo ngei pare ikuma, ento ebe ketho cik. Kumeno bende, Mungu umaru giracwia pare ceke. Kinde ma ebiwotho dubo pa ng’om, ebibedo ku yeny mi jwigo dhanu ceke ma mako dubo.

Tipo ma timo dubo man ma mitu ngo jalar bi tho. Dubo utiye turo cik. Etiye turo cik acel pa Rwoth. Yesu ubinu ngo pi loko cik, ento etimo. Yesu uturo cik ma dhanu uketho, ento lembe pa Mungu epe. Eyero kumae: nitundo ma polo ku ng’om uthum, kadi acel de mbe ma bi kadhu kud i cik pa Solomon, i thum pa kwo pare ewacu kumae: Lwor Mungu man ilub cik pare, kum eni ubedo tic pa dhanu ceke. Kum Mungu bikelo tic ceke i pokolembe, man gin moko ci ma ling’, kadi ber kadi rac. (Eklizia 12:13)

Lwiny utiye man lembe mi lwiny utiye, kwo utiye ma nyap. Ka waweko kwo maeni, wabiweko rekod makani? Ju mutho ginwangu ngo kare mir aryo. Lembe pa Rwoth uwacu: ju makwo gingeyo nia gibitho, ento ju m’utho gingeyo ngo. I liel, kama ibecidho i iye, tic epe, yub epe, ngec epe, ryeko epe. Dong kawoni, podi ikwo, mar man iwor Mungu man imi ire dwong, kum sawa mi pokolembe ucaku.

Wuwor ng’atu m’ucwio polo ku ng’om man nam ku vur mi pii. Eni poyo wiwa ikum cik mir angwen: Poi ikum ceng yenga ni bedo maleng. Ibitiyo pi nindu abusiel man itim tic peri zo, ento ceng mir abiro ubedo yom pa Yau Mungu peri. Icopo timo tic moko ci i iye ngo… Pi nindu abusiel Yau ucwio polo ku ng’om, nam man piny ceke ma ni i iye, man i ceng mir abiro eyiyu, pieno Yau umio ire mugisa man edwoko ebedo maleng.

Sitani, jajok, ubedo malaika mi lero i polo, ento awaka man lworo ugam ucungo i adundene, man ecaku kwero cik pa Mungu, man ebedo ku ngei ikum cik pare ma atira. Eyero nia malaika gibemito ngo cik maeno. Man eloko ngati moko ma tek mandha i Roma ni loko cik acel pa Mungu, i ayi mi nyayu anyonga. Jukristu nitundo i rundi mir angwen gibed gigwoko ceng Sabatu, ceng acel ku Juyahudi. Yesu en gire uwacu: rwo kara nyayu ragedo kud utimiri i ceng Sabatu.

Ilar iparu ka i kampuni ma itiyo i iye, dul pa jurutic moko moko ung’io nia gimito ni bedu ku ceng kas acel ma epe? Nyo eno bibedo ngo lembe ma nyayu lwiny i kum twero pa judongo?

Pieno, papa ungolo nia ceng yenga mi yom ulok kud i ceng abusiel, ceng mir abiro, ni ceng yenga, ceng mir acel mi yenga. Man etio ku lembe ma nia Yesu ucer i nindo ma kwong’a. Bende, ni Jukatoliki mi rundi maeca, ceng’ Sabatu upoyo wigi i kum Juyahudi, ma judagugi. Pi kare moko, ceng kas acel ku ceng yenga zoo jubedu ka gwoko gi calu ceng maleng. Ento pi oro madwong, ceng kas acel jubedu ka kwero man juweco pire marac, pi en ebedo ceng mi cik, man ceng yenga ubedo ceng mi anyonga, ci ceng mir acel udoko piny ma dhanu zo maru. Eni utimere i rundi mir angwen. Cik mir aryo mi katekisme, ma wacu nia kud itim ayi gin m’acwia, de juwodho. Man mi gwoko wel maber pa cik apar, papa upoko cik mir apar i aryo. Ento cik pa Rwoth utiye maleng, Zaburi 19 uwacu, aloka loka moku ci utiye nyayu lewic i polo. Piny ma cwio gire giwinjo adwogi pa turo cik man pa ju ma nyotho ngom, Isaya uwacu: Ngom ubedo ku can man uthwo; ng’om doko goro man doko lith; gi ketho dhanu ma malu uloyu kud i ng’om doko goro. I andha, ngom ubedo maleng pi ju ma bedo i iye, pi turo cik, loko cik man turo lembariba ma rondo ku rondo.

Nindu mir abiro, ceng abusiel, ubedo ceng pa Rwoth, ceng maber loyo ikind yenga, ceng pa juru ot. Kadok nwang’u waweko tic de, eno binyutho nia wamaru Mungu kud adundewa ceke. Icopo yio ni weko tic peri pi laru kwo pa ngati ma imaru uloyu iwi ngom?

Jacwic mwa uwacu: Kadi bende min ot wilo nyathin ma emaru, an abiweko in ungo (Isaya 49:15). Acopo maru ngo Mungu ma kumeno nenedi?

Ka iweko ni mar meno, ka “in” peri utur ni dwokowang mar meno, man i caku miyo woro ma iyeri, icopo bedo maleng kud i dubo peri, icopo nwangu batizo i pii. Enyutho tho ni ng’om, man jolo kwo ma Wego mio. Ecwio pii eni ni lwoko wa kud i timo marac ceke.

Nyathin moko mi ngudu, ma won ot pare utho, macol, ma nguce rac, juyike i pacu ma lonyo. Enwangu sabun ma ngucere, taulo, pii maleng, man kendi maleng. Ento ka nyathin ne ukwero lwoko pii nyo eweko kendo kendi pare macon ke? Pieno, kara wamond i ker mi polo, ukwayu wayii lembe moko. Ng’at ma oumo richone ok bi bedo maber ngang’, to ng’at ma oyewo richone kendo oweye, biro yudo kisa.

Waweko buku maber eni iwi karatasi eni, ma nyutho iri rwom ku rwom mi loko. Kite mi bedo ku winjiri maber ku Wegwa mi polo. Tin eni, kan iwinjo dwand Wego, kud iket cwinyi tek.

Poi: beru pa nwangu ng’om zoo man rwenyo kwo peri?